HAMBURGERS VOOR DE BEGROTING

In de formatienota van Yves Leterme wordt een lastenverlaging voorzien. Een lastenverlaging die de federale overheid niets zal kosten, omdat ze zal bekostigd worden door terugverdieneffecten. Zo wordt het toch voorgesteld op en door Hertoginnedal.

Hoe moet ik mij die terugverdieneffecten voorstellen?

Neem een modale Jan Janssens, van wie de kinderen werken in een hamburgertent. Jan Janssens zal bv 1000 Euro meer overhouden van zijn loon dankzij de lastenverlaging. Om het bedrijf waar zijn kinderen werken te steunen, spendeert Jan Janssens die 1000 Euro aan lekker vettige hamburgers, hoe vettiger, hoe prettiger. De buren van Jan Janssens, van wie de kinderen eveneens in diezelfde hamburgertent werken, doen net als hij, en eten ook dagelijks hamburgers als extraatje.

Bij gevolg ontwikkelt men in de buurt van Jan Janssens een ferm overgewicht: goed nieuws voor de diëtist, de boekenwinkel, het fitnesscentrum, de dokter, de apotheker en het ziekenhuis. Om al die extra kosten te kunnen betalen hebben Jan Janssens en zijn buren de keuze tussen ontsparen, schulden aangaan en overuren doen. Al die activiteiten genereren taksen en belastingen, en die komen terecht in de schatkist. Deze extra belastingen en taksen, dank zij het hamburger-vreten en de medische begeleiding van de daaruit volgende zwaarlijvigheid, die zijn wat bedoeld wordt met "terugverdieneffecten".

Begrotingsevenwicht door middel van taksen op consumptie stimuleren de economische groei, eigenlijk de overproductie, maar ook de overbelasting van de bevolking, de consumptiedwang, en breken het welzijn van de burgers af. Om nog maar te zwijgen over de milieu-effecten van zulke blinde maatregelen.

Ik kan dan ook alleen maar hopen dat er in de bespreking van de formatienota van Yves Leterme, andere wegen worden gevonden om de begroting in evenwicht te houden, dan steeds maar te vertrouwen op het gewillige en compulsieve consumeren door de bevolking.

Ik denk daarbij aan lasten op onverantwoord ondernemen en produceren, waardoor de vrije concurrentie tussen bedrijven wordt vervalst. Om de vrije concurrentie eerlijk te houden, is het nodig dat bedrijven die hun negatieve "externalities" op de maatschappij afschuiven, daarover aangesproken worden. Van bedrijven mag verwacht worden dat ze milieu-neutraal zijn, wat betekent dat de schade die ze veroorzaken niet door de schatkist, maar door de bedrijfswinst wordt betaald.

Mogelijkheden onderzoeken om ten dele een "budgetloos" beleid te voeren, kan ook interessant zijn. Ik denk aan het oprichten van een milieufonds dat de overheid niets mag kosten, maar, en dat is veel belangrijker, dat de overheid ook niets mag opbrengen en dat ook geen aanleiding mag vormen tot het inkrimpen van de voorziene milieubudgetten. Geen verkapte begrotingsmaatregel, maar echt milieubeleid.

Zulk een fonds zou twee luiken kunnen hebben, Luik A en Luik B. Luik A kan gevoed worden door taksen op onverantwoord produceren en onverantwoord consumeren. Met die inkomsten kunnen daarna boni worden uitgekeerd ten gunste van verantwoorde productie en consumptie, of kunnen initiatieven genomen worden tot milieuverbetering. Luik B kan dan weer giften, legaten e.d. ontvangen, die uitsluitend voor herstel van het natuurlijk kapitaal aangewend worden, zoals zuiveringsinstallaties op rioleringen en herbebossing.

Een begrotingsevenwicht dat louter en alleen stoelt op terugverdieneffecten, beoogt uitsluitend economische groei. Zulks is zeer eenzijdig en weinig creatief, en vooral, het valt te betwijfelen dat mensen gelukkig worden van dwangmatig hamburgers vreten, uit burgerzin en om hun kinderen werk te verschaffen.