15 augustus 2007

HET BELGISCHE SECESSIECONFLICT

Nu we in België op de rand staan van een ernstig conflict tussen enerzijds confederalisten (separatisten) en anderzijds federalisten (unitaristen) is het interessant met een blik in de geschiedenis te kijken naar dat andere grote secessieconflict in de USA, daar de "American Civil War" genoemd. Die betekende het meest omvangrijke militaire conflict op Amerikaanse bodem tot nog toe, woedde vier jaar (1861-1865) en maakte honderden duizenden slachtoffers. (Zie ook: "Top Five Causes of the Civil War"en "American Civil War: Causes")

Er zijn natuurlijk verschillen tussen het Amerikaanse seccessieconflict en de communautaire spanning in België: de omvang bij voorbeeld, het feit dat de USA van in den beginne "Verenigde Staten" waren, in tegenstelling tot België waar de verschillen, voor zover ze bestaan, na de Belgische onafhankelijkheid groeiden, en de ligging, waarbij in de USA het Zuiden zich wou afscheuren van het Noorden, in België is het omgekeerd.

Maar voor het overige zijn de overeenkomsten betekenisvol. Ik heb er hier tien geselecteerd.

  1. Belastingen: De zuidelijke staten in de USA kloegen over de "tariffs", invoertaksen, waarvan de opbrengsten aangewend werden door de federale overheid voor werken in algemeen belang, bv. het bouwen van een brug. Voor de zuidelijke Confederalen hoefde die modernisering niet, en dus waren ze tegen die taksen.
  2. Geldtransfers: De zuidelijke staten produceerden in hoofdzaak katoen op hun plantages. Die werd gedeeltelijk uitgevoerd naar Europa of verwerkt tot stoffen in de noordelijke fabrieken. De zuidelijke Confederalen waren van mening dat ze zo voor het Noorden de rijkdom leverden.
  3. "Twee-Volkeren-Doctrine": Het Zuiden en het Noorden werden voorgesteld als twee totaal verschillende volkeren. Ze hadden elk een eigen economisch profiel: het zuidelijke gebaseerd op plantages en slavenhandel, het noordelijke op industrie en loonarbeid van vrije werknemers. Het Zuiden sprak van "The Southern way of life", die ze kost wat kost wou bewaren.
  4. Expansie van een levenswijze: Om het systeem van slavernij te behouden, wilden de zuidelijke staten de macht van de noordelijke beperken. Zij streefden naar controle in en van het Congres, ijverden voor erkenning van slavernij in nieuw-toetredende staten, verkondigden een radicale proslavernij ideologie die van de vrije loonarbeiders slaven wou maken, voerden een wet in die het beschermen van gevluchte slaven ook in het slavenvrije Noorden strafbaar stelde (de herziening van de "fugitive slave act"), en bepleitten na de economische paniek van 1857 de heropening van de transatlantische slavenhandel.
  5. Eindeloze compromissen: Het is duidelijk dat een compromis tussen twee onwaarheden een nieuwe onwaarheid oplevert, of dat er geen gepaste gulden middenweg bestaat met immoraliteit. Nochtans werd zulks betracht, onder meer bij het "Missouri Compromise" waarbij alle gebieden boven de breedtegraad van 36°30’ slavenvrije staten waren, en die eronder slavenstaten. De "slavengrens" zeg maar.
  6. Politiek evenwicht: De bestuurders van de Unie trachten het evenwicht tussen slavenvrije staten en slavenstaten zorgvuldig te bewaren. Voor elke twee staten die erbij kwamen, moest één met en één zonder slavernij. Wanneer in Kansas, dat boven de “slavengrens” lag, de keuze zou bepaald worden door een referendum, ontstonden er bloedige conflicten door intimidatie van de kiezers, waardoor men sprak over "Bleeding Kansas"
  7. Van controle over de natie naar secessie: De zuidelijke staten wilden de slavernij veilig stellen door controle over het Congres. Wanneer ze bij de verkiezingsoverwinning van Lincoln vrezen dat die de slavernij zal afschaffen, kiezen ze voor secessie.
  8. Zelfbestuur en "beter bestuur": Door de zuidelijke staten werd geargumenteerd dat het conflict niet ging over slavernij maar over "zelfbestuur" tegenover de federale overheid. Na de oorlog zullen ze argumenteren dat het verwijderen uit het congres van zwarte verkozenen, en het verwerpen van stemrecht voor zwarten, in functie staat van "goed bestuur". Racisme als middel om tot een efficiënte overheid komen.
  9. Eigendomsrechten: Sommigen in het Zuiden argumenteren dat het conflict louter om eigendom en eigendomsrechten gaat. Zuidelijke grootgrondbezitters hadden enkele miljarden dollar geïnvesteerd in de aankoop van hun bezittingen( = hun slaven), bezittingen die ze niet wilden verliezen als gevolg van afschaffing van de slavernij. Ze vonden ook dat als ze verhuisden naar een andere staat, ze hun bezittingen (= hun slaven) probleemloos zouden moeten mogen meeverhuizen.
  10. Massahysterie: Als gevolg van industrialisering, modernisme en economische crisis voelden de zuidelijke burgers zich bedreigd, in hun levenswijze en hun “bezittingen”.


Abraham Lincoln werkte reeds tijdens de secessie-oorlog aan een reconstructie van het land. Hij voorzag amnestie voor alle zuidelijken die trouw zworen aan de Unie en die de slavernij verwierpen. Lincoln werd echter op het einde van de oorlog vermoord, maar zijn opvolger Andrew Johnson voerde het plan uit. Voor het Congres ging het Reconstructie-plan niet ver genoeg, en het plaatste de zuidelijke staten onder militaire voogdij.

Al bij al was dit het begin van een lange culturele binnenlandse strijd, die misschien nog steeds voortduurt. Anderzijds was "De Reconstructie" een succes, omdat de eenheid van de Unie niet meer ter discussie werd gesteld, het debat werd verlegd.

Een gelijkaardig verhaal van reconstructie kan gevonden worden bij de hereniging van Duitsland. Ook daar blijven de spanningen tussen Ossies en Wessies bestaan, maar ze milderen naar gelang de tijd vordert.

En in volle bewondering kunnen we kijken naar de prestatie van Nelson Mandela en Desmond Tutu, die erin geslaagd zijn na de afschaffing van de Apartheid een burgeroorlog te vermijden en het land op weg te zetten naar modernisering.

Deze voorbeelden van reconstructie in uiterst moeilijke omstandigheden staan in scherp contrast met de Vlaams-nationalistische "onmogelijkheidsdogmatiek". Zo is er de N-VA politicus Louis Ide, een zwaar aangetaste door de Vlaamse Pest, die zonder scrupules de gezondheidszorg misbruikt door ze voor zijn flamingante politieke kar te spannen. Op de vraag waarom gezondheidszorg niet volledig geherfederaliseerd zou worden, antwoordt Louis Ide: "Dat kan niet, want daarvoor is de kloof in de zorgcultuur inmiddels te groot geworden."

Gewoon, kort en simpel, het N-VA-dogma over herfederalisering: "Dat kan niet". "Njet". Waarom: omdat ze niet willen natuurlijk.

De belangrijkste opdracht van een nieuwe regering, al dan niet onder leiding van Yves Leterme, is niet een "verdere staatshervorming" of "meer regionalisering", maar de reconstructie van België. De nieuwe regering kan daarbij de burgers “geruststellen”, als remedie tegen massahysterie, dat hun levenswijze niet bedreigd wordt door de globalisering. Ieder burger heeft immers recht op zijn cultuur (en op afvalligheid daar tegenover), voor zo lang die cultuurbeleving zich binnen de grenzen van de democratische rechtstaat beweegt.

Hoe zou ik dus de relevante communautaire eisen voor de regeringsonderhandelingen in Hertoginnedal kunnen samenvatten? Als de grondwettelijke verankering van België en een reconstructiebeleid voor de Belgische natie.

Open-VLD heeft geëist van Joëlle Milquet dat ze zich ondubbelzinnig geëngageerd verklaarde voor een oranje-blauwe regering. Misschien wordt het tijd dat open-VLD zich onverbloemd trouw en geëngageerd verklaard ten aanzien van het voorbestaan en de toekomst van België, in plaats van mee op de separatistisch-confederalistische kar te springen van CD&V/N-VA.

In de huidige omstandigheden niet aan de reconstructie van België werken, is een vorm van politiek schuldige nalatigheid. Anders gezegd: het is aan de onderhandelaars op Hertoginnedal om aan de burgers en aan hun kiezers te bewijzen dat ze het goed menen met België, en wel door België te herenigen, niet door het verder af te breken.

Een herfederaliserend Belgisch reconstructieplan, behoort op tafel in Hertoginnedal. Wie is de Belgische Abraham Lincoln of de Belgische Nelson Mandela?

Geen opmerkingen: